Vai Trò Silic Trong Canh Tác Nông Nghiệp – Tăng Năng Suất Cây Trồng

Silic (Si) là nguyên tố vi lượng quan trọng trong nông nghiệp, đóng vai trò then chốt trong việc tăng cường sức khỏe và năng suất cây trồng. Mặc dù không được coi là thiết yếu cho sự tăng trưởng và phát triển của cây, silic có lợi cho sự tăng trưởng của cây thông qua năng suất cao hơn (gạo và dưa chuột) hoặc hàm lượng đường (mía).

Silic là gì?

Silic là nguyên tố phổ biến thứ hai trong vỏ trái đất, chiếm khoảng 25% khối lượng. Trong đất, silic tồn tại chủ yếu dưới dạng SiO₂ và các hợp chất silicat. Cây trồng hấp thụ silic dưới dạng axit monosilicic [Si(OH)₄] hoặc anion của axit silicic.

Vai trò Silic đối với cây trồng

Tăng cường cấu trúc và sức mạnh của cây

Silic lắng đọng trong các mô thực vật, tăng cường sức mạnh và độ cứng của chúng, giúp cây cứng cáp và chống đổ ngã.

Giảm thoát hơi nước và tăng khả năng chịu hạn

Silic giúp cây trồng ngăn chặn sự thoát hơi nước, giảm thiểu thiếu nước, tăng khả năng chống hạn, chống nắng và chống úng tốt.

Tăng cường khả năng chống chịu sâu bệnh

Silic có khả năng chống lại sự phá hủy và xâm nhập của các loài sâu bệnh và côn trùng, giảm tỷ lệ thuốc trừ sâu.

Cải thiện hiệu quả quang hợp và hấp thụ dinh dưỡng

Cây được cung cấp đủ silic giúp việc tạo chất diệp lục thuận lợi, nâng cao hiệu quả quang hợp ánh sáng, tăng khả năng sử dụng photpho (P) và nitơ (N).

Si có ảnh hưởng tốt lên sự sinh trưởng và năng suất của cây nhờ vào tác dụng làm giảm sự thoát hơi nước quá mức, tăng sức chống chịu của cây đối với nấm, sâu bệnh và giảm đổ ngã. Si đóng vai trò như một thành phần thuộc về cấu trúc ngăn chặn sự thoát hơi nước quá mức (Raven, 1983)

Để giải thích chi tiết hơn cho vấn đề Silic giúp cây trồng hạn chế thoát hơi nước, tăng tính chịu hạn.

Tốc độ thoát hơi nước nói chung chịu ảnh hưởng bởi hàm lượng silica gel liên kết với cellulose trong vách tế bào biểu bì. Lớp silica gel dày hơn giúp hạn chế sự mất nước, trong khi vách tế bào biểu bì ít silica gel sẽ cho nước thoát ra nhanh hơn. Đối với lúa và lúa mì với mức Si được cung cấp cao hơn thì các hệ số thoát hơi nước thấp hơn. Cây thiếu Si dễ bị héo, đặc biệt trong điều kiện độ ẩm thấp, điều này giúp giải thích cho sự gia tăng tích lũy Mn và các chất dinh dưỡng khoáng khác trong các bộ phận trên không của cây thiếu Si.

Triệu chứng thiếu hụt Silic ở cây trồng

• Lá và thân mềm yếu: Cây thiếu silic thường có lá và thân mềm, dễ bị gãy đổ.
• Tăng nhạy cảm với sâu bệnh: Cây bị thiếu silic dễ bị sâu bệnh tấn công, đặc biệt là các bệnh do nấm gây ra.
• Giảm năng suất và chất lượng: Thiếu silic có thể dẫn đến năng suất và chất lượng nông sản thấp hơn.

Nguyên nhân gây thiếu hụt Silic

• Đất nghèo silic: Các loại đất bị phong hóa mạnh hoặc đất cát thường có hàm lượng silic thấp.
• Canh tác liên tục không bổ sung silic: Việc canh tác liên tục mà không bổ sung silic có thể làm cạn kiệt nguồn silic trong đất.

Biện pháp bổ sung Silic cho cây trồng

Sử dụng phân bón chứa Silic

• Phân bón silic dạng hòa tan: Sử dụng các loại phân bón chứa axit silicic hòa tan để cây dễ dàng hấp thụ.
• Bón vôi silic: Áp dụng vôi silic để cải thiện hàm lượng silic trong đất.

Phun qua lá

Sử dụng dung dịch silic để phun trực tiếp lên lá, giúp cây hấp thụ nhanh chóng và hiệu quả.

Luân canh cây trồng

Thực hiện luân canh với các loại cây có khả năng tích lũy silic cao để cải thiện hàm lượng silic trong đất.

Lưu ý khi bổ sung Silic

• Liều lượng phù hợp: Tránh bón quá nhiều silic, vì có thể gây kết tủa với các nguyên tố khác và giảm hiệu quả hấp thụ dinh dưỡng của cây.
• Kết hợp với các biện pháp canh tác khác: Bổ sung silic nên được kết hợp với các biện pháp canh tác tổng hợp để đạt hiệu quả cao nhất.

Việc hiểu rõ vai trò và cách bổ sung silic sẽ giúp nông dân nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng, đồng thời duy trì sức khỏe đất và hệ sinh thái nông nghiệp.